Θεατρική παράσταση στους χώρους του πρώην Ψυχιατρείου Χανίων

Γ. Κοκκινάκος

Θα περάσουν από πάνω μας

όλοι οι τροχοι

Στο τέλος τα ίδια τα όνειρα μα

θα μας σώσουν

Ν. Καρούζος

Σε ένα αποτρόπαιο σκηνικό. Σε ένα θάλαμο ‘’χρονίων’’. Σε μια ‘’αποθήκη ψυχών’’. Σε ένα χώρο για τους ‘’αζήτητους’’, εκεί παίχτηκε το θεατρικό ποίημα του Τ. Λειβαδίτη ‘’Οι τρεις’’. Γιατί θέλαμε ο χώρος μαρτυρίου, χώρος στέρησης και βασάνων για τους εγκλείστους να μετατραπεί σε χώρο πνευματικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Σε μια μοναδική παράσταση. Σαν μοιρολόγι για ότι νέο χάθηκε μέσα στην Ασυλική χοάνη. Μια παράσταση αυτογνωσίας, ενδοσκόπησης και συνομιλίας με εαυτούς.

Μια παράσταση κοινωνικής ενοχής για την κοινωνία της ομοιομορφίας που φτιάξαμε, η οποία αποκλείει, εγκλείει και περιθωριοποιεί ότι δεν της μοιάζει.

Μια παράσταση σαν καντηλάκι λύπης για την ύπαρξη, για το είναι, που έδωσε τη θέση του στο φαίνεσθαι.

Μια παράσταση σαν σπίθα ανιδιοτέλειας και αθωότητας, στον σημερινό κόσμο του θεάματος

Μια παράσταση σαν θραύσμα ύπαρξης μέσα στην σημερινή ‘’ευτυχία’’ της ευημερίας, του πλούτου, της αγοράς, δηλαδή στην καθολική πενία.

Μια παράσταση-φυλαχτό για τις μέρες της οδυνηρής οδοιπορίας κάθε ανθρώπινου όντος στο δρόμο της υπαρξιακής  αγωνίας.

Μια παράσταση δραπέτευσης από τις τρώγλες του ορθού λόγου, στα υψίπεδα της ανοιχτής ορατότητας.

Μια παράσταση όπου ακούστηκαν οι οιμωγές και οι αποτρόπαιοι κρότοι του παρελθόντος αλλά και ψιθυριστές μελωδικές φωνές του μέλλοντος.

Η ελλειπτική-ποιητική σύνθεση του κειμένου και η αποποίηση της λογικής ακολουθίας δεν ακύρωσαν την προφορά των εναγώνιων ερωτημάτων και το οντολογικό αίτημα. Το βλέμμα δεν εστίασε στην νοσογραφία αλλά στα χαίνοντα υπαρξιακά τραύματα και στην ανάδυση της τραγικής ανθρώπινης μοίρας.

Έτσι είδαν οι θεατές την βαθιά γραφή του ποιητή. Τους αρρώστους, τους επικηρυγμένους, τους καταδικασμένους, τους απομονωμένους, τους τρελούς. Τα παιδιά, τους αθώους, τους φτωχούς, τους αδικημένους, τους καταφρονεμένους. Τους ζητιάνους, τους αλήτες, τους απεγνωσμένους, τους φοβισμένους, τους χαμένους ταξιδιώτες. Τους φυλακισμένους, τους λιποτάκτες, τους μελλοθάνατους, τους αναρχικούς. Τους νικημένους, τους κυνηγημένους. Αλλά και αυτούς που ενώ άκουσαν το μήνυμα, δεν άλλαξε η ζωή τους ‘’γιατί αυτό ήταν γραμμένο σε γλώσσα ακατάληπτη’’, όπως λέει ο ποιητής. Αυτούς που δεν τους έφθειρε ούτε η καθημερινότητα, αλλά ούτε και τα όνειρα τους.

Ήταν μια παράσταση στην οποία οι θεατές ανακάλυψαν την ομορφιά μέσα στην ασχήμια, την στέρηση και την απελπισία , την ελπίδα μέσα στο κενό.Ο θάλαμος  χρονίων μετετράπη σε σκηνικό θεάτρου.Από χώρος έσχατης κύρωσης  ,απογύμνωσης για τους εγκλείστους αναξιοπρέπειας και προσβολών μετετράπη σε χώρο έμπνευσης και δημιουργίας.Μιά παράσταση –μνημόσυνο γιάόσους έμειναν και μένουν ακόμα εγκλειστοι στα ψυχιατρεία χωρίς λόγο.

…..Ημερησία χορήγησις ενός λουκουμίου……

Γ.Κοκκινάκος

Θα περάσουν από πάνω μας όλοι οι τροχοί
            Στο τέλος τα ίδια όνειρά μας θα μας σώσουν
Ν. Καρούζος (Τα πουλιά δέλεαρ του Θεού)

Αρ. πρωτ. 407
ημερ.6/2/…..                                                                         Προς,
                                                                               Το Διοικητικόν Συμβούλιον του
                                                                               Ψυχ/κου Νοσοκομείου Χανίων,
                                                                                                ΔΙΑ
                                                                                 της Διοικητικής Δ/νσεως

Λαμβάνω την τιμήν να παρακαλέσω Υμάς, όπως η αμοιβή των εν τη Απασχολησιοθεραπεία  εργαζόμενων ασθενών Ανδρών και Γυναικών, αυξηθεί από 0,50 δρχ ημερησίως εις 1 δραχμήν, καταργηθεί δε κατά προτίμησην των ασθενών η ημερήσια χορήγησις ενός λουκουμίου.

Η γινομένη πρότασις γίνεται και πάλιν υπέρ των ασθενών.

Εν Σούδα, τη 6-2….
Ο Δ/ντης Κλινικής
Σφραγίς –υπογραφή ψυχιάτρου

Το παραπάνω έγγραφο ευρέθη στα αρχεία του ψυχιατρείου κατά την διαδικασία αποδόμησής του πριν 4-5 χρόνια.

Αποτυπώνει καθαρά το κλίμα της εποχής στο χώρο της ψυχιατρικής φροντίδας. Η «σταδιοδρομία» των εγκλείστων στο Άσυλο, τα στερεότυπα των ψυχιάτρων και ο ρόλος της ψυχιατρικής αναδύονται καθαρά μέσα από το παραπάνω σημείωμα. Ψυχίατρος υπογράφει το κείμενο και μέσα από την τυπική γραφειοκρατική διαδικασία(αριθμ.πρωτοκόλλου, διαδρομή μέσω της Δ/κης Δ/νσεως, κλπ), νομιμοποιείται και ενδύεται τον «θεραπευτικό» μανδύα, ένα έτσι κι αλλιώς απαράδεκτο και γελοίο κείμενο.

Σημειωτέον ότι «η πρότασις γίνεται και πάλιν υπέρ των ασθενών» μας υποσημειώνει ο ψυχίατρος! Αλλοίμονο. Όλα γίνονται πάντα υπέρ των ασθενών. Τώρα πως από τα Αρχαία Ασκληπιεία φθάσαμε στα σημερινά Αμπού-Γκράιμπ  που τα λέμε Ψυχιατρικά Νοσοκομεία, μόνον η Ψυχιατρική Επιστήμη μπορεί να μας το πει.

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ εργαζομένων στους θεραπευτικούς Συνεταιρισμούς του Δρομοκαϊτείου

Το προηγούμενο διάστημα πρώην και νυν νοσηλευόμενοι του Δρομοκαϊτείου Ψυχιατρικού Νοσοκομείου, οι οποίοι εργάζονται στους θεραπευτικούς συνεταιρισμούς του Νοσοκομείου, προχώρησαν σε κινητοποιήσεις διαμαρτυρόμενοι για τις περικοπές των αμοιβών τους.

Η Διοίκηση του Ψυχιατρείου αποφάσισε την περικοπή των αμοιβών τους κατά 60% 170ευρώ θα παίρνουν από 400 που έπαιρναν. Σύμφωνα με το δελτίο τύπου που εξέδωσαν οι ίδιοι., Πριν μήνες είχαν μειώσεις από 3 σε 2,70 ευρώ την ώρα!!

«Στις δύσκολες στιγμές μας αλληλοστηριχθήκαμε ως ομάδα και στηριχθήκαμε από το σταθερό μέχρι πρότινος εργασιακό περιβάλλον. Καταφέραμε να ζούμε αυτόνομα με αξιοπρέπεια καταβάλλοντας μεγάλες προσπάθειες για να είμαστε συνεπείς στις υποχρεώσεις μας», λένε στο δελτίο τύπου.           «Η απόφαση για μείωση της πενιχρής αμοιβής μας από 400 σε 170 ευρώ τον μήνα ισοδυναμεί με διάλυση της ζωής μας με πολλές επιπτώσεις. Γι αυτούς τους λόγους αποφασίσαμε το κλείσιμο των κυλικείων για 2 μέρες ζητώντας από όλους συμπαράσταση κ ευαισθητοποίηση». Και ήλθε η ευαισθητοποίηση  και η συμπαράσταση. Το Νοσοκομείο τους κάλεσε να ζητήσουν συγνώμη. Αυτή είναι η «θεραπεία»στο Άσυλο. Έτσι υποτίθεται βοηθάμε τους έγκλειστους να συγκροτήσουν ξανά την ρημαγμένη ζωή τους, το κατακερματισμένο Εγώ τους, την χαμένη αυτονομία και αυτεξουσιότητά τους.

Είναι να αναρωτιέται κανείς τι πραγματικά είναι θεραπεία. Η απαίτηση για υποταγή του άρρωστου ανθρώπου ή η βοήθεια σε αυτόν για να πάρει την προσωπική και υπαρξιακή του ευθύνη; Είναι θεραπεία η απαγόρευση και η καταπάτηση δικαιωμάτων, ή η βοήθεια να εκφράσει ο άρρωστος την επιθυμία του, το θέλω του, την ανάγκη του; Ψιλά γράμματα θα μου πείτε.

Τα δυο κείμενα απέχουν σχεδόν 40 χρόνια. Το πρώτο εγράφη το 1969, το δεύτερο το σωτήριο έτος 2010, μετά από 40 χρόνια και πλέον «ακατάπαυστης ψυχιατρικής μεταρρυθμίσεως». Παρά την χρηματοδοτική πραγματικότητα από την Ε.Κ., παρά τα κονδύλια που διατέθηκαν στο χώρο της ψυχιατρικής φροντίδας, η ελληνική διοίκηση, οι πολιτικοί μας και το χειμαζόμενο ψυχιατρικό σώμα, εξακολουθούν να αντιλαμβάνονται την μεταρρύθμιση, είτε με την «εργολαβική» εκδοχή της, είτε με λειτουργία «μη κερδοσκοπικών εταιρειών» , είτε με την διάθεση ή και σπατάλη πόρων σε δράσεις χωρίς σχέδιο, σύνδεση των ψυχιατρικών υπηρεσιών, χωρίς σκοπούς κ στόχους.

Παρά τη διάθεση πόρων και την κινητικότητα που υπήρξε τα τελευταία 25 χρόνια στο χώρο της ψυχικής υγείας, ελάχιστα άλλαξε η ψυχιατρική κουλτούρα και το ιδρυματικό ψυχιατρικό παράδειγμα εξακολουθεί να ηγεμονεύει. Μετά από 25 χρόνια φθάσαμε στο σημείο αντί να ενθαρρύνουμε τους αρρώστους που χρόνια έζησαν ως έγκλειστοι στο ψυχιατρείο, να διεκδικούν, να συνειδητοποιούν και να καρπώνονται το δικαίωμά τους-κάθε δικαίωμά τους- να απαιτούμε να ζητάνε συγνώμη για την αποκοτιά τους να μην δέχονται μείωση των μισθών τους κατά 60%.

Φαίνεται πως οι Διοικούντες του Δρομοκαϊτείου επηρεασμένοι από την κακή οικονομική κατάσταση της χώρας, αρχίζουν τις περικοπές από τα ψυχία που παίρνουν οι άρρωστοι. Τουλάχιστον ας δώσουν ότι εξοικονομήσουν στο ταμείο του Πετσάλνικου, για να σωθεί η χώρα!!

Αλλά δεν σταμάτησαν εδώ. Οι Διοικούντες του Δρομοκαϊτείου τιμωρητικά μεταθέτουν ψυχολόγο που τόλμησε να υπερασπιστεί τους αρρώστους, μετέφεραν τα εξωτερικά ιατρεία του Δρομοκαϊτείου  εντός του χώρου(ενώ επί δεκαετίες το Νοσοκομείο είχε εξωτερικά ιατρεία και στο κέντρο της Αθήνας-Κωλέττη), δίδουν εντολές για πλήρωση των τμημάτων χρονίων για εισπρακτικούς λόγους. Όλοι γνωρίζουμε τι σημαίνει «τμήμα χρονίων». Χώρος θεραπευτικής απραξίας, ψυχιατρικός Καιάδας, αποθήκη ψυχών, που δεν υπάρχει οδός επιστροφής. Και αυτή η διαδικασία μπορεί να γίνει με μια σκέψη, με μια κίνηση κάποιου και να καθορίζεται δια παντός η μοίρα του εγκλείστου.

Είναι να απορεί κανείς που βρίσκεται το λογικό και που το παράλογο. Που η θεραπεία και που η μη-θεραπεία.

Αλήθεια ποιος χρειάζεται μεταρρύθμιση. Το σύστημα ή τα μυαλά μας;

 ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΈΝΩΝ ΒΕΒΑΙΟΤΉΤΩΝ …

Κοιμήσου Κεμάλ. Αυτός ο

κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ

Ν. Γκάτσος

Στην εποχή των αποπληροφόρησης  μέσα απ τον καταιγισμό της πληροφορίας , του υπαρξιακού πανικού, της σχοινοτενούς πολιτικολογίας, των σωτηριολογικών λύσεων και των εσχατολογικών ρητορικών σχημάτων, καιρός για αναστοχασμό.

Αν η ουτοπία του επίγειου παράδεισου και της πανανθρώπινης ευτυχίας έτσι όπως υλοποιήθηκε μέσα από την λενινιστική-σταλινική εκδοχή της, μας απογοήτευσε,  αν η ελπίδα και το όραμα κονιορτοποιήθηκαν και αν δεν είμαστε – και δεν πρέπει να είμαστε – ικανοποιημένοι με την καπιταλιστική βαρβαρότητα καιρός να ανιχνεύσουμε νέους δρόμους για το καινούριο. Και πώς να ικανοποιηθεί κανείς απ’ το παρόν σύστημα  που εκτός και πριν φανερώσει τα αδιέξοδα του κατέστρεψε τον ψυχισμό του ανθρώπου. Διαμόρφωσε ένα ανθρωποείδωλο ανταγωνιστικό, φοβικό και φοβισμένο, καταναλωτικό, αγχωτικό και ανικανοποίητο, ενεργοβόρο , επιθετικό και  μετέωρο;

Ο ‘’υπαρκτός’’ απ’ την άλλη μεριά ήταν  μια εκδοχή κρατικού καπιταλισμού και ένα σύστημα που παρήγαγε αδικία, ανελευθερία, πατρικίους και πληβείους , κραταιούς και κοινωνικούς παρίες ,και  αποτέλεσε ένα σύστημα που παρήγαγε κοινωνική βαρβαρότητα, ανισότητα, αδικία αλλά και βία και βάσανα για τις μειοψηφίες παρά την αρχική του ιστορική και προωθητική του κοινωνική δύναμη. Τώρα  λοιπόν είναι καιρός να εστιάσουμε στον παράγοντα άνθρωπο. Διότι ο άνθρωπος είναι το ουσιαστικό  υποκείμενο της ιστορίας, ο δημιουργός της μοίρας του και της διαδρομής  του.

Πώς λοιπόν όλες οι επαναστάσεις εκφυλίζονται και μετατρέπονται σε αυταρχικά ολιγαρχικά καθεστώτα; Να ένα ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί από την θεωρία.Σήμερα που κλονίζονται οι βεβαιότητες,οι παραμυθίες και τα στερεότυπα ο μόνος δρόμος για την βεβαιότητα είναι ο δρόμος της αμφιβολίας.

Είναι μέσα στα ανθρώπινα μέτρα μια δικαιότερη, ομορφότερη, πιο ελεύθερη κοινωνία;

Μήπως οι ‘’πρωτόγονες’’ αναδιανεμητικές κοινωνίες, αλλά και μεταγενέστερες εκδοχές όπως η αρχαία Αθήνα, μας δείχνουν τον δρόμο; Μήπως αυτοί ήξεραν καλύτερα την ανθρώπινη φύση, την κυριαρχικότητα του ανθρώπου, την  ζωώδη του  πλευρά και  τη σκοτεινή, βαθιά, ασυνείδητη, ενορμική, ενστικτώδη  και βιολογική  περιοχή του;

Ο καλός κυνηγός στην πρωτόγονη κοινότητα υποχρεωνόταν - και δεν προσέφερε μόνος του- απ’ την κοινότητα  να μοιραστεί το θήραμα σε ίσα μερίδια και αυτές οι κοινωνίες έζησαν πάνω από 8000 χρόνια.

Στην Αρχαία Αθήνα η Εκκλησία του Δήμου, η Βουλή των 500, η Ηλιαία και άλλοι δευτερεύοντες θεσμοί εξασφάλιζαν την άμεση δημοκρατία, την αυτοκυβέρνηση, την λαϊκή εξουσία και την ανεξάρτητη και αμείλικτη δικαιοσύνη. Ήταν όλοι θεσμοί αμεσοδημοκρατικοί, οι άρχοντες εκλεγμένοι και  ανακλητοί , οι θέσεις ήταν θέσεις προσφοράς και διαθεσιμότητας και όχι αμειβόμενες.

Το πολίτευμα, η πόλις και οι πολίτες ήσαν θωρακισμένες απ’ τους θεσμούς και τις λειτουργίες τους και υπάρχουν άπειρα παραδείγματα σκληρής και παραδειγματικής τιμωρίας όσων δεν άσκησαν την εξουσία με χρηστό τρόπο.

Εμείς αντί αυτών, των θεσμών του οστρακισμού, των ‘’Δέκα λογιστών’’ και των ‘’εύθυνων’’ θεσπίσαμε τον νόμο περί ‘’ευθύνης υπουργών’’ και την βουλευτική ασυλία, με στόχο την προστασία όχι της χώρας αλλά των ανθρώπων της εξουσίας και την εξασφάλιση του μικρόκοσμου της νομενκλατούρας των πολιτικών.

Έτσι όμως επέρχεται ο κοινωνικός και πολιτικός εκφυλισμός για να ακολουθήσουν και όλα τα υπόλοιπα.

Έχομε ανάγκη από θεσμούς και λειτουργίες αποτρεπτικές των παραβιάσεων των κανόνων, προστατευτικές του δημόσιου πλούτου, του δημόσιου συμφέροντος, της χώρας, των πολιτών και όχι των ανθρώπων της εξουσίας.

Έχομε ανάγκη να εγκαταλείψομε τα ιδεολογικά αγιοστάσια και τα πολιτικά στερεότυπα και να διαυγάσουμε καλύτερα την ανθρώπινη φύση. Μόνο τότε θα φτιάξουμε κοινωνίες ανώτερες από τη σημερινή. Ιδιαίτερα βέβαια αυτό αφορά την αριστερά που δεν ικανοποιείται στο παρόν και αναζητά το καινούριο.

Αυτό το καινούριο στις μέρες μας δεν μπορεί να μην περιλαμβάνει τέτοιες ή παρόμοιες ιδεολογικές αλλά και νοηματικές αναζητήσεις, δεν μπορεί να μην περιλαμβάνει το θέμα της οικολογίας, αλλά και της αυτοδιαχείρισης και της άμεσης δημοκρατίας. Ο μηχανισμός έστω και αν είναι μηχανισμός που οδηγεί  υποτίθεται στον παράδεισο  στο  τέλος οδηγεί στην κόλαση με πρώτους κολασμένους τους ίδιους τους ανθρώπους του μηχανισμού. Ο ΣΥΡΙΖΑ υποτίθεται είναι ο χώρος με την μεγάλη δημοκρατική-κομματική προπαιδεία. Δείτε τι έγινε με την εναλλαγή των στελεχών. Διαλύθηκαν στα εξ ων συνετέθησαν.

Οι οικολόγοι υποτίθεται πρέπει να αντικαταστήσουν σε μια κυκλική εναλλαγή τον κ. Τρεμόπουλο. Περιμένομε.. Βλέπεις δεν υπάρχουν μόνο οι υλικές ιδιοτέλειες. Οι ψυχολογικές είναι κρείττονες των υλικών…

Μεταβιομηχανική κοινωνία και ιατρική

Γ. Κοκκινάκος

Παλιά, όταν η θρησκεία ήταν ισχυρή και η επιστήμη

αδύναμη, οι άνθρωποι θεωρούσαν την μαγεία ιατρική.

Σήμερα, που η επιστήμη είναι ισχυρή και η θρησκεία

αδύναμη, οι άνθρωποι θεωρούν την ιατρική μαγεία.

THOMAS SZASZ

Έχομε το χειρότερο υγειονομικό σύστημα στην Ευρώπη (με δείκτες οικονομίας της υγείας) αλλά παρ’ όλα αυτά έχομε το  δεύτερο  καλύτερο προσδόκιμο επιβίωσης πανευρωπαϊκά Γεγονός που δείχνει ότι δεν αρκούν οι μετρήσεις και οι στατιστικές όταν πρόκειται να διαυγάσομε το πλαίσιο παραγωγής νοήματος στον Κόσμο.

Ούτε αρκεί να μετρήσομε τους δείκτες λειτουργίας του υγειονομικού μας συστήματος για να δούμε σε τι κατάσταση ικανοποίησης, υγείας, ευ έχειν, βρισκόμαστε. Απλούστατα διότι η ζωή μας περισσότερο εξαρτάται από τις ‘’παρεμβάσεις’’ στο περιβάλλον, παρά στη βελτίωση της ιατρικής ως επιστήμης .Περισσότερο εξαρτάται από το Κοσμοείδωλο των ανθρώπων ,από τη στάση και φιλοσοφία ζωής παρά από τις δυνατότητες της επιστήμης. Οι θεραπευτικές αντιμετωπίσεις επιδημιών στην ιστορία του ανθρώπινου γένους, οφείλονται περισσότερο στις καλύτερες συνθήκες υγιεινής, τροφίμων, συνθηκών ζωής και λιγότερο στις θεραπευτικές κατακτήσεις της ιατρικής. Αλλά μέσα στη σημερινή σύγχρονη  κοινωνία άλλαξε η υφή, η λειτουργία, ο χαρακτήρας, η στόχευση της ιατρικής.  Άλλαξε διότι άλλαξε το Κοσμοείδωλο του ανθρώπου. Άλλαξε το νόημα, οι αξίες, οι ιεραρχήσεις, οι ιδέες και τα ιδανικά.

Η ιατρική απομακρύνθηκε – αναπόφευκτα με μια έννοια – από τις αρχές της ιατροφιλοσοφίας της τέχνης του θεραπεύειν και εστίασε στις απεριόριστες δυνατότητες που της δίδει η υψηλή βιοιατρική τεχνολογία και η ανεπτυγμένη φαρμακοβιομηχανία.

Ανεπτύχθη ετσι  στην εργαλειακή, επισκευαστική, τεχνική, τεχνοκρατική εκδοχή της, χάνοντας εν πολλοίς τον ανθρωπιστικό της πυρήνα.

Δεν υπάρχει πάντα δόλος, φιλοχρηματία, αλλοτρίωση, συναισθηματική σκλήρυνση, λαιμαργία στους γιατρούς. Απλούστατα η απεριόριστη δυνατότητα που τους δίδει η τεχνολογία με τα σύγχρονα εργαλεία, τους έκανε ασεβείς, υπερόπτες, φλύαρους και κομπορρημονούντες πολλές φορές. Η πίστη στα απίθανα εργαλεία τους δίδει χαρακτηριστικά μικρών Θεών, φθάνοντας πολλές φορές στην Ύβρι.

Πάει ο παλιός γιατρός, που ήξερε λίγα φάρμακα για πολλές αρρώστιες, που ασκούσε ιατρική  με το χέρι, το μάτι, το αυτί, το στηθοσκόπιο. Σήμερα με μια μαγνητική αποκαλύπτει ο γιατρός βλάβες κεφαλής καρφίδας στο ανθρώπινο σώμα. Πάει η παρηγορητική, ανθρώπινη πλευρά της ιατρικής ,της συνοδοιπορίας, του μοιράσματος, της αλληλεγγύης. Και ας εξακολουθεί να αποκαλείται ο γιατρός με το ‘’γιατρέ μου’’ όπως κανένα άλλο επάγγελμα.

Επί πλέον η ανάγκη να αποφασίζουν  μέσα σε συνθήκες μεγάλης αβεβαιότητας έχει κάνει τους γιατρούς άκαμπτους, πείσμονες, ισχυρογνώμονες, αλλά και εγωϊστές, φθάνοντας πολλές φορές σε επίπεδα ‘’παραληρήματος του Θεού’’, να πιστεύουν  δηλαδή ότι  όλα τα μπορούν.

Αλλά δεν έχουν αλλάξει μόνο οι γιατροί, αλλά και οι ασθενείς. Ο θάνατος δεν αντιμετωπίζεται πλέον σαν στάδιο, στοιχείο και μέρος της ζωής αλλά σαν κάτι που πρέπει να ηττηθεί.

 Έτσι νομίζει η ιατρική. Από εδώ αντλεί την νομιμοποίηση της η ‘’παρατασιακή’’ ιατρική όπου ο άνθρωπος πεθαίνει καθηλωμένος μέσα σε κάποια εντατική απομονωμένος, απογυμνωμένος, ταπεινωμένος και αναξιοπρεπής. Αυτή η  ιατρική  δεν προσφέρει στον άρρωστο αλλά στην ιατρική βιομηχανία. Πώς πέθαιναν κάποτε οι άνθρωποι; Στο σπίτι μεταξύ φίλων και συγγενών προετοιμασμένοι για το ταξίδι προς το επέκεινα, πολλές φορές επιλέγοντας οι ίδιοι την ώρα του θανάτου, σαν μια νίκη ηθική του φαινομένου της ζωής. Ενώ σήμερα; Ο άνθρωπος πεθαίνει όταν το αποφασίσει η τεχνολογία, παραμένοντας   ‘’καταναλωτής’’ μέχρι τελευταίας πνοής. Αυτό δυστυχώς είναι το ιδανικό μας, χωρίς καν να υποψιαζόμαστε την δραματική αλλαγή μέσα μας.

Κάποτε δεν είχαμε αυτή την ειδωλολατρική πίστη στην επιστήμη, την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας της, αλλά την παραμυθία  του θεραπευτή.

Η διάγνωση αναφερόταν σε κάθε ‘άρρωστο όχι όπως σήμερα στο ‘’περιστατικό’’ και η θεραπεία  γινόταν απ’ τον θεράποντα όχι όπως σήμερα  μέσω μηχανισμών της αγοράς.

Η σύγχρονη ιατρική δεν κινητοποιεί πλέον τα θεραπευτικά αποθέματα που έχει η  κοινότητα , ούτε ενεργοποιεί τον εσωτερικό θεραπευτή κάθε ανθρώπου.

Ενεργοποιεί και καταναλώνει  απίστευτους υλικού ς πόρους, με αμφίβολα αποτελέσματα, οι δε ασθενείς βρίσκονται κυριολεκτικά στο έλεος της ‘’επιστήμης’’ τυλιγμένοι με τον μυστικιστικό μανδύα της ιατρικής ή την παντοδύναμη μαγεία της , λόγω του πανανθρώπινου υπαρξιακού πανικού.

Κάθε άνθρωπος είναι ένα ψυχοκοινωνικοσυναισθηματικό σύμπαν, που δεν χωρεί σε κανένα ιστορικό, παρά μόνον στην  κατανόηση, στην παρηγορητική διάθεση, στην διαθεσιμότητα, στην ειλικρίνεια, χωρίς εγωκεντρισμό και κυριαρχικότητα, χωρίς αυταρχία, επίδειξη δύναμης και πειραματισμούς, χωρίς ιατρικά πρωτόκολλα, τυπικισμούς κα αποστασιοποίηση.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ όταν με την κινητή μονάδα  ψυχικής υγείας επισκεφθήκαμε κάποιον ασθενή σε ορεινό απομονωμένο χωριό του νομού Χανίων  όπου κατοικούσε με τη γριά μάνα του.Δεν θα ξεχάσω ποτέ τα λόγια της, το χαμόγελο της, το ευχαριστώ της. Μα δεν κάναμε τίποτα σπουδαίο τολμήσαμε να της πούμε. Τι λες γιατρέ; Έχει χρόνια να μπει άνθρωπος στο σπίτι μου, μου απάντησε κλαίγοντας. Αυτές είναι οι αμοιβές του γιατρού και δεν μπορεί να είναι τίποτα άλλο…

Ως θραύσμα δυσεύρετης τρυφερότητας

Γ.Κοκκινακος

Όταν οι άνθρωποι δεν αμφιβάλλουν για το δίκιο τους

πόσο μπορούνε να αδικούν

Τ. πατρίκιος

Πάνε χρόνια τώρα που στο ψυχιατρείο Χανίων ένα χειμωνιάτικο βράδυ έφτασε με την κλούβα των μεταγωγών ένας 60ρης, ο Άρης. Ωραία μορφή, μακρά ατημέλητα μαλλιά, τον έριξε το κύμα στο ψυχιατρείο, όπως πολλούς άλλους………

«Πες μου Άρη μια ακραία σου συμπεριφορά», τον ρώτησα την άλλη μέρα που τον «εξέτασα». «Τι να σου πω γιατρέ. Σας έχω βαρεθεί. Ότι και να γίνει τον μπελά μου θα βρω. Τέλος πάντων.»

Αρχίζει να μιλάει-φαίνεται του κέρδισα την εμπιστοσύνη του.

«Πριν χρόνια, στην πλατεία Κυψέλης- έμενα στην Αθήνα όπου και εργαζόμουν τότε- τριγυρνούσα και μπήκα σε ένα μαγαζάκι που πουλούσε ωδικά πτηνά.

Πόσα χρήματα θέλεις για όλο το μαγαζί, ρωτώ τον ιδιοκτήτη. Δηλαδή; Μου λέει εκείνος. Δηλαδή θέλω να αγοράσω όλο το μαγαζί.

Κάνει τους υπολογισμούς του και σε λίγο μου λέει. 470.00δραχμές.

Ετοίμασε τα πουλιά και έρχομαι, του απαντώ. Πάω δίπλα στην Εθνική όπου είχα λογαριασμό με 500.000δρχ-δούλευα σερβιτόρος εκείνο τον καιρό- κάνω ανάληψη τα χρήματα και επιστρέφω. Πληρώνω και παίρνω τα πουλιά και άρχισα να τα απελευθερώνω στον ουρανό. Γέμισε η πλατεία Κυψέλης με τις φωνές τους.

Άλλοι το λένε τρέλα γιατρέ», μου λέει, και ένα δάκρυ κύλησε στο μάγουλό του.

«Μπράβο. Είσαι σπουδαίος», του απαντώ εντυπωσιασμένος.

«Άφησε τα μπράβο γιατρέ. Αυτό μου στοίχισε 10 χρόνια σε ψυχιατρείο».

«Άρη θα σου δώσω εξιτήριο», του λέω. «Φύγε να κάνεις τον κόσμο πιο όμορφο.

«Πιο δίκαιο, γιατρέ, πιο δίκαιο», μου απαντά. «Και τότε θα είναι όμορφος».

Ο Άρης πήρε εξιτήριο, αλλά δεν ξέρω αν είναι αρκετό αυτό να γίνει ο κόσμος πιο όμορφος.

Όταν κάθε συμπεριφορά που δεν εγκρίνεται δεν θα πολιτογραφείται ως ακατανόητη  για να τονίζομε  ότι μόνον η δική μας είναι κατανοητή και ορθή.

Όταν σε κάθε σύμπτωμα θα έχουμε έτοιμες απλοποιητικές νοσογραφικές απαντήσεις και δεν θα το διαβάζουμε και ως ψυχικό βίωμα, ως τρόπο του υπάρχειν στον κόσμο, ως μήνυμα και γλώσσα επικοινωνίας, ή υπαρξιακή ανάγκη ή χάσμα, ο κόσμος δε θα είναι, ούτε δίκαιος, ούτε όμορφος. Γιατί όμορφο είναι το διαφορετικό.

Γιατί η ομοιότητα σκοτώνει την ποικιλία, σκοτώνει την ομορφιά.

Ο Άρης έφυγε και έκτοτε δεν τον ξαναείδα. Κράτησα όμως την εικόνα του ως ενοχή για την κοινωνία της ομοιομορφίας που φτιάξαμε.

Ως ένα κεράκι  λύπης για  το είναι που έδωσε τη θέση του στο φαίνεσθαι.

Ως σπίθα αθωότητας στον σημερινό κόσμο των ορθολογισμών, υπολογισμών, παραλογισμών. Ως θραύσμα δυσεύρετης τρυφερότητας μέσα στην αγριότητα των καιρών που ζούμε.

Η Οδύσσεια

Γ. Κοκκινάκος

Άνδρα μοι έννεπε, μούσα, πολύτροπον,

ος  μάλα πολλά πλάγχθη…

Πώς πρέπει άραγε να αναγνωστεί η Οδύσσεια; Ο μύθος, το έπος και ο θρύλος του πολυμήχανου Οδυσσέα;

Γεωγραφικά; Ως ταξίδι και περιπέτεια, ψάχνοντας να βρούμε σε τι τόπο αντιστοιχεί το νησί της Κίρκης, ή η χώρα των Λωτοφάγων; Ή πού κατέληξε ο Οδυσσέας στο τέλος του ταξιδιού του;  Αν δηλαδή η ‘’Ιθάκη’’ ταυτίζεται με τη γεωγραφική ‘’Ιθάκη’’; Οπωσδήποτε έχει μια σημασία αν τα ευρήματα των αρχαιολόγων στην Ιθάκη αποκάλυψαν όντως το παλάτι του Οδυσσέα. Αλλά αυτό δεν είναι το μείζον.

Το καίριο είναι να δούμε την ‘’μεταφορά’’ και την ‘’αλληγορία’’ του μύθου, την οικουμενικότητα και την διαχρονικότητα του. Άλλωστε η Οδύσσεια του Ομήρου πατάει πάνω στο μύθο του Γιλγαμές, χιλιάδες χρόνια πριν.

Η Οδύσσεια βρίσκεται μέσα σε κάθε ανθρώπινο ον, νοηματοδοτώντας την ύπαρξη του και σηματοδοτώντας την πορεία του από τον οντολογικό λήθαργο στην πλήρη γνώση, στην συνειδητότητα, στην επίγνωση.

Αποτελεί δηλαδή αφήγηση της πορείας της ανθρώπινης ψυχής. Το βάρος, το νόημα και η σημασία της Οδύσσειας έγκειται ακριβώς στο γεγονός της ανάδυσης του όντος στον Κόσμο. Συγκροτεί και απαρτιώνει στα όρια του ανθρώπινου μια οντολογία της ύπαρξης. Από την οντολογική λήθη της χώρας των λωτοφάγων στη σπηλιά του Κύκλωπα, στο βάθος της σπηλιάς του ασυνείδητου. Και από τον λαβυρινθώδη εγκλεισμό αποκλεισμό και παγίδευση των ακατέργαστων, πρωτεϊκών ορμών και ενστίκτων, συμπυκνωμένων στο όνομα Κανένας, μέσω της μηχανουργίας του πολυμήχανου, το πέρασμα στο φως.

Στον αέρα έρμαιο των δυνάμεων της φύσης και υπεύθυνος των επιλογών του. Ο Αίολος τιθασεύει τις αρχέγονες δυνάμεις, κλείνοντας τις στον ασκό. Και στο νησί της Κίρκης δοκιμάζεται ο νόστος. Η απόλυτη υπαρξιακή διαύγαση που είναι ο γενέθλιος τόπος, η πατρίδα.

Όπου όλοι σε γνωρίζουν. Αλλά πριν πρέπει να περάσεις απ’ τις Σειρήνες, τους γοητευτικούς κινδύνους του αφανισμού για να ασκηθείς και να ασκήσεις την ψυχή σου. Και από τους βραχους της Σκύλλας και της Χάρυβδης, απ’ τα αδιέξοδα, τις στενωπούς, τις δυσκολίες του βίου. Και στο νησί των Φαιάκων, ένα βήμα πριν το συνειδητό. Απ’ το όνειρο στην οντολογική αφύπνιση.

Και μόλις ο Οδυσσέας πατάει πόδι στην Ιθάκη, καταδιωκόμενος αδιάλειπτα απ’ τις αρχέγονες δυνάμεις της θάλασσας του Ποσειδώνα, φανερώνεται η Αθηνά, η θεά της σοφίας, της γνώσης, της διαύγασης.

Μέσα από το ομηρικό ταξίδι του Οδυσσέα, αναδύονται οι θεμελιώδεις κατηγορίες της υπάρξεως.

Από την λησμονιά στην ανάμνηση, από το ανοίκειο και το ξένο στο οικείο, από την ξενητειά και την περιπλάνηση,και  από τον έσχατο κίνδυνο στην σωτηρία, από το βάθος στην επιφάνεια, από το βυθό και τον ‘’ύπνο’’ στην αφύπνιση, στην συνείδηση, στην επίγνωση.

Και πάνω απ’ όλα στον πόθο της επιστροφής στην μακρινή πατρίδα. Που αποτελεί μόνιμο και απαρασάλευτο όρο της υπάρξεως. Γιατί φεύγεις; Του λέει η Καλυψώ. Είναι καλύτερη η Πηνελόπη από μένα; Όχι, της απαντά, εσύ είσαι μια θεά, αλλά θέλω να δω καπνό αναθρώσκοντα από το πατρικό μου σπίτι.

Τέτοια δύναμη έχει ο καπνός από το πατρικό μας σπίτι. Νικά ακόμα και τον ανίκητο έρωτα. Ο νόστος λοιπόν ως πλαίσιο νοήματος για τον Κόσμο, ως ηδονή αλλά και οδύνη. Ίσως αυτή είναι και η παντραγικότητα της ανθρώπινης υπαρξεως.

Συνεπώς η ανάγνωση της Οδύσσειας δεν είναι τοπογραφική, αλλά δυναμική, σημασιολογική και σημειολογική. Είναι το ταξίδι κάθε ανθρώπου. Είναι το μέσα μας, τα μύχια μας και τα βαθιά μας. Είναι τα γνώριμα, τα γνώσιμα αλλά και τα ανεπίγνωτα  και τα μη γνώσιμα.

Ιδιαίτερα σήμερα, στην εποχή του υπαρξιακού πανικού, είναι πιο χρήσιμη όσο ποτέ η ανάγνωση της Οδύσσειας του πάθους.

Ακόμα και η ζωή μου

    αποκτά σημασία

όταν τη διηγούμαι σε κάποιον.

                                    Τ.Λειβαδίτης

Εδαίμων Αρκαδία

                                                                        Γ.Κοκκινάκος

Στα υψίπεδα των 1000 μέτρων, στον τροπαιούχο άνεμο, στις πηγές, στον αρχέγονο τρόπο των βοσκών, στα πέτρινα μιτάτα  που στέκουν χρόνια και χρόνια σαν αλειτούργητοι ναοί, νοιώθεις ότι βρίσκεσαι σε ορυχείο ύπαρξης….

Στην πατρίδα που μεγάλωσα οι γυναίκες έκαιγαν το λιβάνι στο κεραμίδι, ανεβάζοντας στον ουρανό στην ευχή και την ελπίδα.

Οι άνθρωποι αταξίδευτοι  γεωγραφικά  αλλά με μεγάλα όνειρα, μύθους και παραμυθίες, μετεωρίτες του σύμπαντος. Άδειαζαν  την ερημιά τους στο γείτονα και το  λυχνάρι  γινόταν ήλιος.

Στο νυχτέρι το παραμύθι κράταγε ως  το πρωί στον ουρανό τ’ αστέρια και τ’ όνειρο πλάταινε.

Το έχω σημαδέψει. Εκεί είναι το κέντρο……

Με την εκκωφαντική ηχώ  της απουσίας,

Ασκήσεις μνήμης, ασκήσεις ύπαρξης επιχειρώ ή δοκιμές λήθης;

Είμαι ότι  θυμάμαι ή ότι ξεχνώ;

Αυτός ο ήχος της βροχής ολονυχτίς στον τσίγκο.

Ήχος μονότονος, γλυκός ,ιαματικός,  

Μα τώρα βρέχει εντός μου. Στην ευτέλεια, στην αμεριμνησία, στην κακή ευδαιμονία.

Πώς «συντηρείται» άραγε η φωνή της μάννας?

Πως το ν ό σ τ ι  μ ο ν (της επιστροφής) το φαγητό;

Πως  έλαμπαν οι άνθρωποι τις Κυριακές στην εκκλησιά με τα γιορτινά τους ρούχα!

Και τώρα να σπαταλώ τις κινήσεις μου περίφροντις  για τα επουσιώδη.

Κατσά, κατσά η σκέψη μου ξανοίγει ν’ αποδράσει μα έμαθα τα χούγια τζη και δε θα της περάσει.

Εμπρός λοιπόν στο αυτοκίνητο μας (το αναπηρικό καρότσι μας).

Πού να ακούσεις τη φωνή του Θεού, στην παραλία?

Συνεντεύξεις, συναθροίσεις, επιστημονικές συναντήσεις, ημερίδες, συνέδρια, εκδηλώσεις, δραστηριότητες τέχνης, Θεέ μου τι βαναυσουργήματα.

Πού βρίσκονται τα ανεξόρυκτα κοιτάσματα ύπαρξης; Μα  στο πατρογονικό σου.

Μα σένα σου αρέσει ο καθρέπτης που δείχνει όμορφο το εαυτούλικο εγώ σου …..

Μα όταν κάθεσαι στο πέτρινο με την καμάρα  ακόμα  και ο χρόνος κυλάει πιο αργά….

Οργανώνεται το προσωπικό σου θαύμα, φανερώνεται η κρυμμένη  ομορφιά του κόσμου. Ένας τρόπος να περνούν οι  ώρες χωρίς να περνουν τα χρόνια .στις «πολυμορφικές» καρέκλες του καφενείου του χωριού…..

                                                                        Αφιερωμένο στον ομαλώτικο τρόπο

                                                                                    του Γιάννη Μαρκαντωνάκη

Υακίνθεια 2011

Υακίνθεια 2011

Γ. Κοκκινάκος

Τι γίνεται άμα

Αστράφτει στην πέρα χώρα του μνημονικού

Και αντανακλά σκηνές που μέλλει να συμβούν

Σε χρόνο ανύποπτο

Οδ. Ελύτης

(τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας)

Μια συνομιλία με το παρελθόν κάτω από τους αιωνόβιους πρίνους.

Μια καταβύθιση στα ένδο, μια εσωτερική αγωνία και στερεότητα.

Εδώ είναι ο τόπος για τις φαντασιακές αλήθειες, για την ιαματικότητα των μύθων, για την μακραίωνη ανθρώπινη αγωνία. Εδώ τα πράγματα δεν φθείρονται, σαν τις πέτρες.

Εδώ η αισθητική του απλού, του απέριττου για κεντρομόλες πορείες προς τα μέσα και προς τις ρίζες. Στις πηγές, τις λαλέουσες. Ένα ταξίδι χωρίς δικαιώματα στο φαίνεσθαι, στην απληστία, στη συσσώρευση στο έχειν.

Στην αυλή του Αγίου Υακίνθου, η αμεσότητα , το ελάχιστο, η αφαίρεση θεμελιώνουν την ύπαρξη. Ο τρόπος συνάντησης με το παρελθόν γίνεται στιγμή αυτοσυνειδησίας και αναστοχασμού και όχι μηρυκαστική αγκύλωση στην παράδοση. Οι αλλοτινοί καιροί δεν ευτελίζονται μέσα στην εύκολη ή σκόπιμη ανάμνηση, στην προγονοπληξία, στον καταναλωτισμό, στο κιτς, αλλά γίνεται τρόπος για τα ταξίδια στο μέλλον, απάντηση στο αίτημα του νοήματος και μας προσφέρει την θεμέλια συνοχή. Για να μας αποκαλύπτονται τα θραύσματα της ύπαρξης μέσα στην ανούσια καθημερινότητα, για να βρίσκουμε νόημα μέσα στο τοπίο της σημερινής κατερήμωσης και της κενότητας. Για να αντιμετωπίζομε την αλαζονεία, την ασέβεια, την Ύβρι, την ανταγωνιστικότητα, την καταναλωτικότητα και την συναισθηματική μόνωση.

Για να μην σπαταλούμε τις κινήσεις μας, για να επιστρέψουμε στην ολιγάρκεια, στο μέτρο, στο ήθος και στο ουσιώδες. Στο λίγο, στο χρειώδες, το απαραίτητο. Γιατί εδώ ευδοκιμεί η υπαρκτική πληρότητα και το νόημα στη ζωή.

Σε μια γιορτή του έρωτα που ορίζεται πάντα σε χρόνο παρατατικό, και κατοικεί στο λίγο,  στο φευγαλέο, στο ανολοκλήρωτο. Έξω απ’ τα πρέπει, αυτενεργός και αυτεξούσιος. Ανέλεγκτος και αιρετικός, παράδοξος και αντιφατικός. Εχθρός της διεκπεραίωσης, της σύμβασης, της συμβατικότητας, του υπολογισμού, της τάξης. Υιός του Πόρου και της Πένίας. Υπερχθόνιος, υπέρλογος, πυρπολεί με τη δάδα του, λοιδορεί τους φόβους, τις φοβίες, τις τρώγλες της λογικής. Κάτοικος της απόλυτης ορατότητας των υψιπέδων του Ψηλορείτη, φίλος των νευμάτων, των βλεμμάτων, των αγγιγμάτων, των σπαραγμάτων, μύχιος και σκοτεινός, μυστήριος και δυσφορών με την ευκολία, την ευρυχωρία, την αγάπη, τον αλτρουισμό. Αλλά και εχθρός των φιλήδονων, των εξουσιολάγνων, των υποτακτικών κα υλοφρόνων προτεσταντικών, ματαιόσχολων τροϊκανών που εδώ και δύο χρόνια κανοναρχούν πάνω στην αρχέγονη ανταρσία του Έλληνα. Υπερβατικός, σπάταλος, ανιδιοτελής, δαπανηρός. Ο στιγμιαίος αιώνιος έρωτας για τέσσερις  μέρες θα μας καταδεχτεί σε ένα μαγικό, αρχέγονο σκηνικό στην αυλή του Αγίου Υακίνθου. Χωρίς χορηγούς, χορηγίες, μετρήσεις, υπολογισμούς, προϋπολογισμούς που κρεουργούν την πραγματικότητα και δεν την εκτείνουν μέχρι τον ζωογόνο μύθο. Τέσσερις  μέρες βοσκοί θα τυροκομούν και γυναίκες του χωριού θα μαγειρεύουν δίπλα στα πέτρινα μιτάτα για να μας προσφέρουν ( ν ό σ τ ι μ ο ν )  της επιστροφής το φαγητό, κινητοποιώντας μας γεύσεις, μνήμες, συναισθήματα κα συγκινήσεις από το παρελθόν.

Στη γιορτή των αναμνήσεων, το τελετουργικό με τις φωτογραφίες των απόντων κρεμασμένες στον αγέρωχο ασφένταμο θα ρίξει τα μάνταλα και θ’ ανοίξουν οι βαριές πόρτες απ’ τους θαλάμους των απόντων του Ευρύπυλου και θα μας αφήσουν ντα σημάδια τους ως υπόμνηση του φθαρτού αλλά και ως νοηματοδότηση της ζωής ακριβώς μέσα στα όρια του περατού.

Τα Υακίθεια 2011 στα Ανώγεια, 28-31 Ιουλίου ως λαϊκή σύναξη λοιπόν αλλά και ως πράξη νοήματος ότι η χώρα δεν θα χρεοκοπήσει διότι έχει πολιτισμό, ευφυΐα, αξιοσύνη, θάρρος, σκοπό και νόημα. Και χρέος όχι προς τους δανειστές αλλά απέναντι στην προγονική εντολή και την ιστορία.