Άμυνα περί πάτρις

Γ. Κοκκινάκος

Ουδέν απιθανώτερον της απλής αληθείας

Αλ. Παπαδιαμάντης

Πάσχα δεν περνά χωρίς τον ανοξείδωτο κυρ Αλέξανδρο. Τον νηστευτή και νήστι που πέρασε τη ζωή του (1851-1911) μεταξύ Αθήνας και Σκιάθου. Τον ρακένδυτο κοσμοκαλόγερο που σιγόψελνε στις αγρυπνίες του αγίου Ελισαίου.

Αλλά σπανίως γίνεται λόγος για τον στοχαστικό Παπαδιαμάντη, προσωπογραφώντας τον τεχνηέντως ως ιδιόρρυθμο, μέθυσο, νωχελικό και απόκοσμο. Ο Παπαδιαμάντης δεν κατοικεί μόνο στην ηθογραφία και στην παράδοση αλλά και στην υπαρξιακή αγωνία και στην κοινωνική πραγματικότητα. Δεν κατοικεί μόνο στις περιγραφές των γραιδίων των απόκληρων των ανυπόδυτων ναυτοπαίδων, των ταπεινών αιπόλων αλλά και στα πολιτικά προτάγματα των καιρών του και όχι μόνον. Απολαύστε δυο μόνο αναφορές του από φιλολογικό άρθρο του και από τον   «έμπορο των εθνών».

‘’Εις οιωνός άριστος. Αλλά τις έβαλεν εις πράξιν την συμβουλήν του θειοτάτου αρχαίου ποιητού; Εκ της παρούσης ημών γενεάς τις ημύνθη περί πάτρης;

Ημήνθυσαν περί πάτρης οι άστοργοι πολιτικοί, οι εκ περιτροπής μητρυιοί του ταλαιπώρου ωρφανισμένου Γένους; Αμυνα περί πάτρης δεν είναι αι σπασμωδικαί, κακομελέτητοι και κακοσύντακτοι επιστρατείαι, ουδέ τα σκωριασμένης επιδεικτικότητος θωρηκτά. Αμυνα περί πάτρης θα ήτο η ευσυνείδητος λειτουργία των θεσμών, η εθνική αγωγή, η χρηστή διοίκησις, η καταπολέμησις του ξένου υλισμού και του πιθηκισμού, του διαφθείραντος το φρόνημα και εκφυλίσαντος σήμερον το έθνος, και η πρόληψις της χρεοκοπίας.

Τις ημύνθη περί πάτρης; Και τι πταίει η γλαυξ, η θρηνούσα επί ερειπίων; Πταίουν οι πλάσαντες τα ερείπια. Και τα ερείπια τα έπλασαν οι ανίκανοι κυβερνήται της Ελλάδος’’.

‘’Η γενεαλογία της πολιτικής είναι συνεχής και γνησία κατά τους προγόνους. Η αργία εγέννησε τήν πενίαν. Η πενία έτικε την πείναν. Η πείνα παρήγαγε τήν όρεξιν. Η όρεξις εγέννησε την αυθαιρεσίαν. Η αυθαιρεσία εγέννησε τήν ληστείαν. Η ληστεία εγέννησε τήν πολιτικήν. Ιδού η αυθεντική καταγωγή του τέρατος τούτου. Τότε καί τώρα, πάντοτε η αυτή. Τότε διά τής βίας, τώρα, διά τού δόλου καί διά τής βίας. Πάντοτε αμετάβλητοι οι σχοινοβάται ούτοι οι Αθίγγανοι, οι γελωτοποιοί ούτοι πίθηκοι (καλώ δέ ούτω τούς λεγομένους πολιτικούς). Μαύροι χαλκείς κατασκευάζοντες δεσμά διά τούς λαούς εν τή βαθυζόφω σκοτία τού αιωνίου εργαστηρίου των’’.

Λέγεται ότι όταν ο Γαβριηλίδης του επρότεινε 150 δραχμές μηνιαίου μισθό, ο Παπαδιαμάντης του απάντησε: Πολλά είναι, 100 φτάνουν……

Σε μας δεν μένει παρά να κάνουμε τις συγκρίσεις…

Ο Παπαδιαμάντης δεν διδάσκει ως κοσμήτωρ των γραμμάτων μας μόνον  γραφή, αλλά ως πνευματικός ταγός διδάσκει και ζωή.